AI-toolwijzer: welke tool voor welke taak binnen informatievaardigheden

Hoe zet je AI efficiënt in bij studie en onderzoek? Ga doelgericht te werk en bespaar tijd met de AI Toolwijzer. Kies hieronder de taak die je wilt verrichten en vind snel de (gratis) AI-tool die je hierbij kan helpen.

Gebruik je AI-tools bij je studie of onderzoek, wees je dan bewust van de beperkingen en risico's, zoals:

• Auteursrecht en AI-tools
  Er is nog geen jurisprudentie over de vraag of het invoeren van een auteursrechtelijk beschermd werk (bijvoorbeeld het uploaden van een paper in een AI-tool) wordt beschouwd als inbreuk op het auteursrecht. Vooralsnog is het niet toegestaan om auteursrechtelijk beschermd materiaal afkomstig uit BUas databanken in een AI-tool te importeren. Controleer voordat je iets upload of het mag. Bij twijfel kun je contact opnemen met het AuteursrechtenInformatiepunt van BUas. Wij raden aan om dit enkel te doen met publicaties die open access zijn en waar een open gebruikslicentie op rust, zoals bijvoorbeeld een creative commons-licentie.
• Actualiteit: Gratis tools zijn vaak getraind met verouderde data. Vragen over bijvoorbeeld de actualiteit vormen dan ook een probleem; al zijn de resultaten sterk afhankelijk van de tool die je gebruikt. Betaalde tools zijn meestal op recentere informatie getraind.
• Onbetrouwbaarheid: AI-tools kunnen overtuigende antwoorden geven die niet altijd correct zijn. Verifieer informatie altijd!
• Bias en discriminatie: AI-tools kunnen bevooroordeeld zijn door hun training en geven soms gekleurde informatie. De trainingsdata is vooraf niet gecontroleerd op vooringenomenheid of volledige beschikbaarheid van gegevens. Bias in data is een van de belangrijkste knelpunten in de ontwikkeling van AI, met grote consequenties in het dagelijks leven. 
• Bronvermelding en plagiaat: AI-tools zijn vaak niet transparant over de bronnen van de informatie die ze geven. Door AI-teksten over te nemen in je academische werk, loop je het risico plagiaat te plegen. Controleer altijd de bronnen en vermeld deze.
• Impact op het milieu: het energie en waterverbruik van AI-tools is enorm, zowel voor het trainen hiervan als ook het gebruiken van een tool. Volgens Goldman Sachs Research, "kost" een vraag in ChatGPT 10x zo veel energie als een zoekopdracht in Google. Onderzoekers van UC Riverside schatten dat voor een training van 2 weken van ChatGPT3 in de Microsoft datacenters, ongeveer 700.000 liter water is gebruikt. 
• Impact op de maatschappij: Veel van het werk wordt gedaan in lage lonen landen, waar geen wetgeving is die werknemers beschermt en waar de lonen laag zijn (1)(2). 

Het is uiteindelijk de verantwoordelijkheid van iedere gebruiker om AI-tools op een doordachte, kritische en ethisch verantwoorde manier te gebruiken.

Klik op de afbeelding voor betere leesbaarheid.